U
vremenu
sve
većih
nestabilnosti
i
rasplamsavanja
novih
sukoba
širom
svijeta,
svjedoci
smo
procesa
koje
će
dovesti
do
promjena
strukture
stanovništva,
migracije,
ratova
i
neminovnih
nestajanja
granica,
a
možda
i
čitavih
država.

Iako
je
nemoguće
precizno
predvidjeti
budućnost
i
odrediti
koje
države
bi
mogle
nestati
pod
uticajem
promjena,
postoje
scenariji
koji
se
baziraju
na
ekonomskim,
političkim,
ekološkim,
demografskim
faktorima
i
brojnim
drugim
faktorima.

Pad
nataliteta,
starenje
stanovništva
i
migracije
mogu
dovesti
do
smanjenja
broja
stanovnika
u
određenoj
državi,
što
može
uticati
na
njenu
stabilnost
i
održivost.
Ništa
manje
nisu
važni
ni
ekološki
faktori
kao
što
su
klimatske
promjene,
poplave,
suše,
podizanje
nivoa
mora
i
prirodne
katastrofe
koje
mogu
ugroziti
teritorijalni
integritet
država,
naročito
onih
sa
niskim
nadmorskim
visinama.

Unutrašnji
sukobi,
terorizam,
separatistički
pokreti
ili
međunarodni
konflikti
mogu
dovesti
do
raspada
ili
podjela
postojećih
država.
Invazija
ili
aneksija
pojedinih
država
danas,
razrješavanju
situacije
na
Kavkazu
i
rasplamsavanju
sukoba
između
Izraela
i
Palestine
ne
čine
se
nimalo
nemogućim.

Velika
ekonomska
kriza,
dugovi
i
neuspješna
ekonomska
politika
mogu
dovesti
do
političke
nestabilnosti,
pa
čak
i
kolapsa
neke
države.
Proces
globalizacije
ili
grupisanje
pojedinih
država
povezanih
istorijskim,
ideološkim
ili
ekonomskim
faktorima
može
dovesti
do
jačanja
međunarodnih
saveza
ili
organizacija
i
smanjenja
suvereniteta
pojedinih
država
što
može
uticati
na
njihov
status.

Svi
ovi
kompleksni
i
često
međusobno
povezani
faktori
mogu
dovesti
do
značajnih
promjena,
nastanka
novih
ili
nestanka
postojećih
država.
Neki
od
pomenutih
scenarija
su
već
vidljivi
u
određenim
dijelovima
svijeta,
dok
su
drugi
još
uvijek
spekulativni.

Nove
države

Najmlađa
država
na
svijetu
je
Južni
Sudan
koji
je
proglasio
nezavisnost
2011.
godine.
Velike
vjerske
i
etničke
razlike
u
dva
dijela
zemlje
dovele
su
do
sukoba
koji
se
završio
proglašenjem
nezavisnosti
južnog
dijela
zemlje.

Ubrzo,
međutim,
ovo
će
se
promijeniti
i
status
najmlađe
države
na
svijetu
zauzeće
ostrvo
Bogenvil
čiji
su
stanovnici
na
referendumu
izglasali
odluku
po
kojoj
će
2027.
godine
proglasiti
nezavisnost
od
Papue
Nove
Gvineje.

Ukrajina

Nekoliko
dana
nakon
početka
specijalne
vojne
operacije
Rusije
na
Ukrajinu
i
dolaska
ruskih
trupa
nadomak
Kijeva,
mnogi
su
se
zapitali
hoće
li
ova
država
biti
zbrisana
sa
mape
vojnom
intervencijom.
Ukrajina
je
ipak
pružila
priličan
otpor
i
pokazala
se
kao
žilav
protivnik,
što
i
nije
iznenađujuće
za
zemlju
sa
tolikim
prostranstvom
i
stanovništvom
koje
je
brojalo
oko
45
miliona
ljudi.
Ubrzo
su
počele
da
stižu
donacije
i
naoružanje
iz
zapadnog
svijeta,
pa
je
teško
očekivati
da
će
Moskva
ostvariti
svoje
ciljeve
u
Ukrajini
kakvi
god
oni
bili,
a
ono
što
je
trebalo
da
bude
brza
vojna
intervencija
sa
osloncem
na
prorusko
stanovništvo,
pretvara
se
u
višegodišnji
krvavi
i
iscrpljujući
sukob
nalik
na
Avganistan.
Upravo
je
dugogodišnja
vojna
kampanja
u
Avganistanu
bila
svojevrsni
završni
čin
Sovjetskog
Saveza
na
međunarodnoj
pozornici.
Sovjetski
Savez
ubrzo
je
iscrpljen
unutrašnjim
političkim
razlozima
i
opterećen
stanovništvom
čitavog
istočnog
bloka
željnim
standarda
iz
izloga
zapadnog
svijeta
proglasio
razlaz,
a
na
svojim
obodima
ostavio
nekoliko
konfliktnih
zona
i
granica
za
koje
teško
možemo
reći
da
će
ostati
nepromjenljive
na
duži
vremenski
period.

Tajvan

Tajvan
danas
funkcioniše
kao
nezavisna
država,
a
zvanični
Peking
smatra
ga
dijelom
Kine.
Oslonjen
na
američku
zaštitu
i
tehnologiju,
Tajvan
je
upravo
onaj
pomenuti
“izlog
zapadnog
svijeta” okrenut
prema
komunističkim
državama.

Standard
i
visoka
tehnološka
razvijenost
za
razliku
od
kopnenog
dijela
Kine
koji
je
tek
posljednjih
decenija
u
usponu
dovode
do
velikih
razlika
i
među
samim
stanovništvom.
Zvanični
Peking
ističe
da
će
obnoviti
svoj
suverenitet
nad
Tajvanom
milom
ili
silom,
a
posljednjih
nekoliko
godina
praćenih
ekonomskim
i
vojnim
usponom
Kine
sve
više
se
govori
i
o
mogućnosti
invazije
koja
ne
bi
prošla
bez
upliva
Amerikanaca.
Nema
sumnje
da
bi
svako
ratno
rješenje
dovelo
do
stvaranja
nove
Ukrajine
na
Pacifiku.

Moldavija

Rumunija
i
Moldavija
važe
za
dvije
prilično
kulturološki
i
etnički
povezane
države
razdvajaju
prije
svega
politički
i
geostrateški
interesi.
Rumunija
je
članica
NATO
i
EU
dok
je
Moldavija
i
sama
duboko
politički
podijeljena
na
prorusku
i
proevropsku.

Pored
toga,
oblast
zvana
Pridnjestrovlje
funkcioniše
kao
nezavisna
država
unutar
Moldavije
i
lojalna
je
Moskvi.
Takođe,
ruske
trupe
raspoređene
su
na
dijelu
teritorije
Moldavije.

Bjelorusija

Nekoliko
pokušaja
predsjednika
Bjelorusije
Aleksandra
Lukašenka
da
svoju
zemlju
učini
u
potpunosti
nezavisnom
od
bilo
koga
na
svijetu
završila
su
se
neslavnim
flertom
sa
Zapadom
i
nekoliko
pokušaja
obojenih
revolucija
od
čijeg
je
uticaja
ponovo
morao
da
traži
zaštitu
pod
okriljem
Rusije.

Od
tada,
sve
se
više
govori
o
savezu
Rusije
i
Bjelorusije,
a
uveliko
se
pominje
i
ujedinjenje
dvije
zemlje.

Klimatske
promjene

Maldivi,
Vanuatu,
Kiribati,
Solomonska
ostrva
i
Tuvalu
samo
su
neki
od
primjera
država
koje
bi
mogle
nestati
usljed
djelovanja
klimatskih
promjena.
Povećanjem
nivoa
mora,
malim
ostrvskim
državama
širom
Indijskog
i
Pacifičkog
okeana
prijeti
fizički
nestanak.

Velika
Britanija

Na
referendumu
održanom
2014.
godine
Škotska
je
odlučivala
o
odvajanju
od
Velike
Britanije.
Referendum
je
završen
neuspješno,
ali
priča
o
raspadu
Velike
Britanije
je
uvijek
prisutna,
posebno
u
već,
na
katolike
i
protestante
podijeljenoj,
Sjevernoj
Irskoj
gdje
terorizam
i
ulični
neredi
nisu
bili
ništa
neuobičajno.

Ipak,
imajući
u
vidu
da
je
London
centar
iz
koga
se
kontrolišu
mnogi
meridijani
na
planeti,
teško
je
povjerovati
da
će
prestonica
globalnih
struktura
moći
dozvoliti
sebi
takav
udarac
na
domaćem
terenu.
To
bi
prenijelo
veoma
lošu
sliku
ostatku
svijeta
i
označilo
da
u
nekadašnjoj
“Imperiji
u
kojoj
sunce
nikad
ne
zalazi” ipak
nadolazi
suton.

Španija

Španija
je
jedna
od
država
sa
najistaknutijim
separatističkim
pokretima
u
svijetu.

Katalonija
je
svakako
najpoznatija,
a
ujedno
je
i
najbogatiji
region
Španije.
Nekoliko
puta
su
podnosili
inicijative
za
odvajanje
od
Španije,
a
najpoznatiji
je
bio
referendum
2017.
godine
koji
je
vlada
u
Madridu
proglasila
nelegalnim.
Na
referendumu
je
gotovo
jednoglasno
izglasana
nezavisnost
Katalonije,
ali
je
vlada
u
Madridu
imala
nešto
jače
argumente
u
vidu
pendreka,
suzavca
i
naoružanih
formacija,
a
morate
priznati
da
je
teško
odoljeti
argumentima
čovjeka
sa
pištoljem.
Tadašnji
lider
Katalonaca
Karles
Pućdemon
završio
je
u
političkom
izgnanstvu
u
Briselu,
a
političke
snage
koje
su
ostale
u
zemlji
prihvatile
su
pregovore
kojima
je
sve
vraćeno
na
prethodno
stanje.

Pored
ovog,
Španija
se
suočava
sa
još
nekoliko
veoma
ozbiljnih
separatističkih
pokreta.
Baskija
takođe
važi
za
jednu
od
najrazvijenijih
oblasti
u
Španiji.
Stanovnici
ove
pokrajine
sebe
ne
smatraju
Špancima,
imaju
svoj
jezik,
istoriju
i
autentično
porijeklo,
a
uz
to
važe
za
jedan
od
najobrazovanijih
naroda
u
Evropi.
Baski
su,
pored
intelektualnog,
pokazali
i
spremnost
da
svojim
životima
plate
nezavisnost,
pa
je
vlada
u
Madridu
nekoliko
decenija
imala
problem
da
pacifikuje
organizaciju
ETA.
Danas
je
situacija
nešto
mirnija,
ali
baskijski
plamen
nesumnjivo
i
dalje
tinja
ispod
površine.

Španska
provincija
Galicija
takođe
je
jedan
od
regiona
ove
države
u
kome
se
sve
više
govori
o
separatizmu.

Belgija

Država
koja
se
sastoji
od
dvije
pokrajine
Flandrije
i
Valonije
duboko
je
podijeljena
između
stanovništva
koje
je
povezano
sa
Nizozemskom
na
jednoj
i
Francuskom
na
drugoj
strani.

U
Belgiji
postoji
priličan
broj
stanovnika
koji
se
otvoreno
zalaže
za
podjelu
zemlje
na
flamaski
i
valonski
dio
i
okončanje
zajedničkog
suživota.

BiH

BiH
bi
mogla
da
prestane
da
postoji
ukoliko
bi
Republika
Srpska
proglasila
nezavisnost.
Dejtonskim
sporazumom
skrojena
država
nikada
nije
u
potpunosti
profunkcionisala,
a
strani
namjesnici
su,
po
svemu
sudeći,
jedini
faktor
koji
uspješno
funkcioniše
u
BiH
od
završetka
rata.

Konstantni
pokušaju
da
se
nametne
dominacija
Bošnjaka
i
centralizuje
federativna
država
dovele
su
do
potpune
nefunkcionalnosti.
Srbi
iz
Republike
Srpske
ne
žele
da
se
o
njihovoj
sudbini
odlučuje
iz
Sarajeva,
a
Bošnjaci
su
upornim
insisitiranjem
na
centralizaciji,
uz
pomoć
stranih
namjesnika,
okrenuli
protiv
sebe
čak
i
Hrvate
sa
kojima
dijele
Federaciju
BiH.

Palestina

Rat
Izraela
i
Palestine
ponovo
je
postao
glavna
vijest
u
svim
svjetskim
medijima
nakon
terorističkog
napada
Hamas
i
žestokog
odgovora
Izraelaca
koji
su
se
mobilisali
za
veliku
vojnu
kampanju
i
neselektivni
obračun
sa
Palestincima.
Ono
što
je
jedna
od
karakteristika
sukoba
Izraela
i
Palestine
je
da
su
civilne
žrtve
gotovo
redovna
pojava,
a
često
i
legitimne
mete
i
jednih
i
drugih.

Palestina
je
od
kraja
Drugog
svjetskog
rata,
početka
naseljavanja
Jevreja
na
tu
teritoriju
i
stvaranja
države
Izrael,
iz
godine
u
godinu
gubila
sve
više
teritorije.
Tome
su
doprinjeli
i
ratovi
koje
je
Izrael
vodio
sa
arapskim
zemljama
uz
gotovo
konstantne
sukobe
sa
Palestincima.
Ipak,
Izrael
je
iz
svakog
rata
izlazio
sa
sve
više
osvojene
teritorije
koju
bi
potom
revnosno
naseljavali.

Danas
je
Palestina
podijeljena
na
Zapadnu
obalu
i
Pojas
Gaze
koje
su
praktično
enklave
opasane
izraelskim
zidovima,
vojskom
i
sve
većim
brojem
naseljenih
stanovnika.

Nagorno
Karabah

Nagorno
Karabah
je
oblast
koja
je
proglasila
nezavisnost
kada
se
raspao
Sovjetski
Savez.
Jermensko
stanovništo
koje
Nagorno
Karabah
smatra
svojom
prapostojbinom
uspješno
je
odolijevalo
svakoj
vrsti
integracije
u
Azerbejdžan
i
praktično
je
ova
teritorija
funkcionisala
kao
nezavisna
država,
iako
međunarodno
nepriznata,
sve
do
nedavno
kada
je
brzom
vojnom
intervencijom
Azerbejdžan
za
24
časa
preuzeo
kontrolu
nad
ovom
teritorijom,
a
kolone
jermenskih
izgnanika
uputilo
se
prema
Jermeniji.

Predsjednik
Nagorno
Karabaha
potpisao
je,
nakon
predaje,
ukaz
kojim
će
ova
država
zvanično
prestati
da
postoji
od
1.
januara
2024.
godine.

Koreja

Nakon
završetka
Drugog
svjetskog
rata,
Koreja
je
podijeljena
na
Sjevernu
i
Južnu.
Sjeverna
Koreja
je
bila
pod
uticajem
Sovjestkog
Saveza,
a
Južna
Koreja
pod
uticajem
SAD.
Dvije
zemlje
ušle
su
u
rat
1950.
godine,
a
ni
kraj
oružanih
sukoba
nije
okončao
tenzije
na
ovom
poluostrvu.
Naizgled
nepomirljive
razlike
između
diktatorskog,
komunističkog
i
nuklernim
raketama
naoružanog
sjevera
pod
Kim
Džong
Unom
i
demokratskog,
kapitalističkog
i
tehnološki
razvijenog
juga
često
djeluju
kao
bure
baruta
koje
bi
svakog
trenutka
moglo
da
eksplodira
i
izazove
sukob
širih
razmjera.

Nasuprot
tenzijama
po
kojima
su
poznate
bilo
je
i
više
inicijativa
da
se
Sjeverna
i
Južna
Koreja
ujedine.
Ukoliko
bi
se
izveo
takav
poduhvat,
takva
zemlja
bi
sasvim
sigurno
postala
vojni,
ekonomski
i
politički
gigant.

Beneluks

Ekonomski
savez
Nizozemske,
Belgije
i
Luksemburga
praćen
je
inicijativom
koja
bi
ove
zemlje
odvela
korak
dalje
i
ujedinila
ih
u
jednu
državu
imena
u
kome
se
spaja
skraćeni
naziv
sve
tri
Beneluks.

Nizozemska

Nizozemska
je
jedna
od
evropskih
zemalja
koja
bi
mogla
nestati
pod
uticajem
ekoloških
faktora.
Veći
dio
teritorije
Nizozemske nalazi
se
nekoliko
metara
ispod
nivoa
mora
koje
zapljuskuje
njene
obale.
Veliki
nasipi
i
brane
su
jedino
što
spriječava
katastrofu.

Rusija

Rusija
je
federativna
država
koja
se
sastoji
iz
24
republike,
9
pokrajina,
48
oblasti,
3
grada
federalnog
značaja,
1
autonomne
oblasti
i
4
autonomna
okruga.
Ovdje
se
ne
ubraja
Krim
koji
su
Rusi
anektirali
od
Ukrajine
efikasnom
vojnom
intervencijom
prije
više
od
decenije.
Rusiju
naseljava
više
od
200
nacionalnih
i
etničkih
skupina.
Iako
oko
80
odsto
stanovništva
čine
Rusi,
oni
nisu
podjednako
naseljeni,
pa
ih
u
pojedini
oblastima
Rusije
ima
manje
od
dva odsto.

Početak
specijalne
vojne
operacije u
Ukrajini
na
Zapadu
su
sve
aktuelnije
priče
o
raspradu
Rusije
kako
navode
zbog
unutrašnjih
prilika,
ali
i
zbog
same
želje
bivših
kolonijalnih
sila
da
se
takav
scenario
dogodi.
Nije
tajna
ni
da
su
neki
od
kreatora
američke
politike,
otvoreno
pisali
o
podjeli
Rusije
na
više
država
i
raspodjeli
njenih
prirodnih
bogatstava.

Kipar

Kipar
je
još
jedan
od
primjera
država
koje
su
stvorene
međunarodnom
intervencijom
od
dva
međusobno
suprotstavljena
entiteta.
Većinski
naseljen
grčkim
stanovništvom
priznat
je
međunarodno
kao
cjelovit
iako
vlada
u
Nikoziji
ne
kontroliše
sjeverni
dio
zemlje.
Turska
je
preuzela
kontrolu
nad
sjeverom
Kipra
na
kojem
su
većinski
Turci
proglasili
svoju
državu
Sjeverni
Kipar.
Priznali
su
ih
samo
Turska,
Pakistan
i
nepriznata
Abhazija.

Većinsko
grčko
stanovništvo
ne
krije
želju
da
se
pridruži
matici,
prenosi
“Politika“.